ملیله‌کاری یکی از ظریف‌ترین هنرهای صنایع‌دستی است. این هنر در طول تاریخی و اکنون در برخی مناطق ایران، به ویژه در شهرهای اردبیل، زنجان، بروجرد و اصفهان رونق بیشتری داشته و دارد. به روایت محققان اولین آثار کشف شده ملیله‌کاری در ایران مربوط به سال‌های 330 تا 550 قبل از میلاد است و آثار کشف شده در اطراف بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی قدمت این هنر در اردبیل را تا 3‌هزار سال نشان می‌دهد.

همزمان با هفته صنایع‌دستی و در حضور رئیس شورای جهانی صنایع‌دستی و معاون صنایع‌دستی کشور در اردبیل، از یک اثر نفیس ملیله‌کاری رونمایی شد که هنر دست صنعتگر اردبیلی، محمد اصغرنژاد است.

صنعتگر اردبیلی برای ساخت این اثر تحت عنوان ماکت ضریح امام حسین (ع) بیش از 4 سال زمان صرف کرده است. به همین بهانه با محمد اصغرنژاد گفت‌وگویی پیرامون این اثر و ملیله‌کاری در اردبیل انجام دادیم.

ملیله‌کاری را از چه زمانی و چگونه آغاز کرده‌اید؟

ملیله‌کاری در خانواده ما یک هنر موروثی است و مرحوم پدرم حاج احمد اصغرنژاد مشغول به این هنر بود که تلاش‌های بسیاری هم برای زنده نگه‌داشتن این هنر در اردبیل کرد. از هفت سالگی و در کنار پدرم این هنر را آموخته و به آن مشغول شدم که حدود 15 سال بعد توانستم آثار بزرگ تولید کنم. علاوه بر من، برادرانم نیز به این هنر مسلط هستند و شاگردان بسیاری هم توسط پدرم آموزش داده شده‌اند و امروزه کمابیش فعالیت دارند.

در طی سال‌های فعالیت خود چه نوع آثاری را تولید کرده‌اید؟

در طی حدود 40 سالی که مشغول به این هنر هستم آثار متعددی تولید کرده‌ام که برخی از آنها آثار شاخص و معنوی هستند، هنر ملیله‌کاری ریشه در مذهب دارد و آثار مذهبی بسیاری در این حوزه تولید می‌شود که اکثر این آثار جنبه موزه‌ای دارند. علاوه بر این نیز آثار کاربردی و زیورآلات مثل گوشواره و گردنبند از دیگر آثار تولیدی در این رشته هستند که در طول سالیان تعداد زیادی از این آثار نیز تولید کرده‌ام.

آثار شاخص شما چه آثاری هستند؟

پیش از این، سه اثر شاخص تولیده کرده بودم که ماکت ضریح اباعبدالله حسین (ع) چهارمین اثر از این دست است، سه اثر قبلی شامل قاب قرآن به نام امام زمان (عج)، اثر گهواره به نام حضرت رقیه (س) و شمشیر ذوالفقار به نام حضرت علی (ع) هستند که این آثار در سال 1378 به موزه امام رضا (ع) در آستان قدس رضوی اهدا شده است و اثر ماکت ضریح امام حسین (ع) نیز به این موزه اهدا خواهد شد.

تولید ماکت ضریح امام حسین (ع) چند سال به طول کشیده است؟

این اثر آخرین اثر شاخص من است که ساخت آن چهار سال به طول کشیده و از هزاران قطعه تشکیل شده است. تولید ماکت ضریح امام حسین (ع) را در سال 94 شروع کردم و تا سال 98 مشغول به تولید آن بودم، یک کار طاقت فرسا که با علاقه آن را انجام دادم و از زمان اتمام اثر شرایط رونمایی آن پیش نیامده تا زمان افتتاح موزه صنایع‌دستی اردبیل که این اتفاق در حضور معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کشور و رئیس شورای جهانی صنایع‌دستی انجام شد.

جنس این اثر از چیست؟

معمولا آثار ملیله‌کاری به صورت کلی با نقره عیار بالا تولید می‌شود، این اثر نیز از نقره خالص ساخته شده و تزئیناتی از طلا نیز در آن استفاده شده است که شامل اسما الهی و ادعیه روی اثر است. صنعت نقره با صنعت طلا تفاوت دارد و به دلیل انبساط و انقباض بیشتر فلز نقره، وقتی اندازه کار بیش از 10 سانتی‌متر باشد کار برای هنرمند بسیار سخت می‌شود و باید به دفعات فلز ذوب شود و دوباره کاری اتفاق می‌افتد، برای مثال تولید این اثر با طلا می‌توانست در نصف زمان انجام شود.

امروزه هنر ملیله‌کاری در اردبیل چه جایگاهی دارد؟

اردبیل جزو شهرهایی است که هنر ملیله‌کاری در این شهر از قرن‌های گذشته رونق داشته است و در دوران معاصر نیز پدر من برای رونق این هنر بسیار تلاش کرد و شاگردانی را نیز آموزش داد. اما با توجه به سخت بودن ملیله‌کاری و پایین بودن صرفه اقتصادی امروزه استقبال زیادی از این هنر نمی‌شود. هرچند کماکان هنرمندانی در این عرصه فعال هستند و آثار فاخری را تولید می‌کنند.

جنبه اقتصادی و درآمدی این نوع از صنایع‌دستی چگونه است؟

جنبه انتفاعی این هنر به لحاظ زمان‌بر بودن تولید اثر و سخت بودن کار بسیار پایین است و به همین دلیل این هنر در حال منسوخ شدن است، اما در مورد آثار مذهبی و فاخری که در این حوزه تولید می‌شود ارزش‌گذاری مادی وجود ندارد و این آثار ارزش بسیار بالایی دارند.

انتهای پیام/